Bạn đã biết cách chọn và bảo quản đồ gốm nhà bếp?

Đồ gốm sứ trên thị trường hiện nay rất đa dạng, không chỉ có gốm nội địa mà gốm từ Trung Quốc, gốm đã qua sử dụng được thu mua từ Campuchia cũng đang chiếm thị phần không nhỏ do giá thành rẻ.  Người tiêu dùng cần có kiến thức nhất định khi mua đồ sứ, sử dụng bát đĩa gốm sứ kém chất lượng sẽ không an toàn cho việc đựng thức ăn do hàm lượng kim loại nặng trong men chưa được khử hoàn toàn nếu gốm chỉ được nung nhiệt thấp (dưới 1000 độ c), về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.

Cách chọn đồ gốm : hãy cảm nhận chất lượng của gốm bằng các giác quan của bạn.

* Nghe: Khi mua dùng ngón tay gõ đồ sứ, nếu nghe âm thanh phát ra thanh, vang, trong trẻo thì đó là gốm đã được nung nhiệt độ cao và không có tổn thương bề mặt. Thanh âm nếu đục, trầm mà người trong nghề vẫn gọi là “cạch” “om” thì bạn nên loại món gốm đó ra khỏi giỏ hàng. Gốm “cạch”, gốm “om” là gốm bị nứt do nhiều nguyên nhân mà Yên Lam nhắc đến những nguyên nhân chính: Lò gốm mở cửa ra sớm khi chưa hết thời gian giảm nhiệt tự nhiên, gốm bị sốc nhiệt dẫn đến hư tổn kết khối ở bên trong. Gốm khi vận chuyển gặp những va chạm làm kết cấu bên trong đã rạn nứt, nhưng gốm chưa nứt ra hoàn toàn và sẽ dễ nứt bể dù chỉ với lực tác động nhẹ. 

* Thấy: Quan sát bề mặt men để thấy men có được phủ đồng đều, căng trên bề mặt. Men dày hay mỏng. Tùy theo gu của mỗi người, có người thích men không đều mà đậm nhạt, dày mỏng ngẫu hứng, có người thích men dày, đều màu nên bạn hãy thấy và yêu thích theo cách của riêng mình. Men có lỗ châm kim, nốt ruồi (chấm đen) hay co men, 3 lỗi kể trên là điều không tránh khỏi hoàn toàn trong việc làm gốm thủ công do những nguyên nhân đến từ nguồn đất sét, mụi than trong lò nung, vị trí đặt gốm trong lò nung. Nhà sản xuất sẽ dựa trên những đặc điểm này để phân định gốm loại 1, loại 2, loại 3 ..v..v… Bạn cũng cần lật đáy sản phẩm để kiểm tra đáy có được mài cho mịn màng những hạt đất còn dính lại do tiếp xúc với vỉ kê lò, gốm có đáy mịn màng sẽ giúp giảm những vết trầy không mong muốn khi tiếp xúc với bề mặt kệ, tủ, bàn ăn. 

* Chạm: Hoa văn trên gốm nếu là hoa văn dán decal, bạn hãy chạm vào phần có hoa văn để chắc rằng hoa văn bám chặt vào sản phẩm. Một số sản phẩm gốm sứ sau khi đã thành phẩm được in ảnh ở nhiệt độ thấp phần hoa văn, dùng tay miết có lực hoa văn có thể tróc ra, như vậy tuyệt nhiên chỉ để trang trí, không thể dùng trong đựng đồ ăn, thức uống. Khi bạn đã có kinh nghiệm dùng qua nhiều loại gốm sứ khác nhau, bạn sẽ cảm nhận sự khác biệt khi cầm trên tay gốm làm thủ công hay gốm làm nhờ máy công nghiệp.

Bảo quản đồ gốm sứ:

Sau một thời gian dài sử dụng, một số chủng loại đồ dùng bằng gốm sứ có thể bị ố màu do đựng các thực phẩm có thể ám màu như trà, cà phê. Yên Lam gợi ý đến bạn một vài cách để đồ gốm của bạn lại trở nên như mới:

• Với cốc uống nước, bình, lọ, lấy bột bắp trộn với nước, bạn có thể cho thêm vài giọt tinh dầu chanh để tăng tính sát khuẩn và khử mùi tốt hơn. Bạn lau qua một lần lên bề mặt và đợi 15 phút sau lau lại với khăn mềm.
• Bạn không sử dụng máy rửa chén bát để rửa những đồ dùng bằng gốm, sành, sứ có hoa văn dán decal nhiệt, gốm có men rạn, men co, men khô, men nứt (Những loại men không bóng).
• Nên rửa đồ dùng bằng nước ấm và bằng nước rửa (có tính chất tẩy rửa nhẹ hoặc hoàn toàn tự nhiên như nước bồ hòn có pha tinh dầu chanh). Các loại nước rửa từ thành phần tự nhiên sẽ giúp gốm giữ được bề mặt men bền đẹp. Rửa lại lần thứ 2 hoặc 3 với nước cùng nhiệt độ và dùng khăn sạch, mềm để lau khô trước khi cất.
• Keo Epoxy có thể chữa một vết nứt hoặc vết mẻ trên đồ gốm, tuy nhiên không áp dụng cho gốm đựng thực phẩm. Bạn cần làm sạch bề mặt gốm, đảm bảo không còn bụi hay chất bẩn dính trên bề mặt. Rửa món gốm bằng nước rửa có tính chất tẩy rửa nhẹ, dùng máy sấy tóc sấy cho khô hoàn toàn. Phủ đầy chỗ nứt, mẻ bằng keo Epoxy, tiếp theo lau khô bằng một chiếc khăn tẩm cồn. Nếu bạn đang gắn lại gốm đã vỡ nứt ra thành vài mảnh, sau khi gắn với keo Epoxy hãy cột chặt những mảnh vỡ đã dán bằng dây ít nhất 24 giờ.